Farmakoterapia odgrywa kluczową rolę w prowadzeniu terapii chorób przewlekłych1. Jej skuteczność jest jednak ściśle powiązana z przestrzeganiem zaleceń medycznych przez pacjenta2, co z kolei zależy od wielu czynników, w tym od wsparcia pacjenta w leczeniu oraz zaufanej relacji z lekarzem3.
W niniejszym artykule dowiesz się, jak lekarze specjaliści neurologii wykorzystali platformę Doctor.One do stałej opieki medycznej nad pacjentami ze stwardnieniem rozsianym (SM) w celu zwiększenia skuteczności terapii i poprawienia jakości opieki.
Farmakoterapia w SM i jej ograniczenia
Podstawą procesu leczenia SM jest długoterminowa farmakoterapia. Regularne przyjmowanie leków jest niezbędne do kontroli objawów i opóźniania postępu choroby4. Jednak skuteczność terapii znacząco spada w przypadku niskiej adherencji pacjenta4. Według badań jednym z kluczowych czynników negatywnie wpływających na adherencję w terapii SM jest brak wiedzy pacjenta na temat choroby i procesu leczenia5. Powodem tego jest niewystarczające wsparcie lekarza prowadzącego (lub pielęgniarki/rza lub koordynatora opieki)6 oraz niedostateczna edukacja7. Dlatego programy wsparcia pacjentów7, programy edukacyjne, zaufana i stała komunikacja lekarz (lub koordynator opieki) - pacjent okazują się najbardziej skuteczne w utrzymywaniu adherencji pacjenta i skuteczności leczenia SM4.
Główne wyzwania pacjentów z SM i lekarzy prowadzących*
Pacjent z SM jest w kontakcie ze swoim lekarzem prowadzącym średnio raz na trzy miesiące. Ten tradycyjny model opieki, który bazuje wyłącznie na oddalonych w czasie wizytach stacjonarnych, nie sprzyja utrzymaniu wysokiej adherencji. W praktyce oznacza to, że w okresie między wizytami pacjenci pozostają bez wsparcia, mając liczne pytania, czy dolegliwości, na które odpowiedzi szukają na własną rękę, często korzystając z niepewnych źródeł informacji. Lekarzom prowadzącym natomiast brakuje bezpiecznych i skutecznych narzędzi do zdalnego monitorowania terapii pacjentów, otrzymywania feedbacku na temat stanu zdrowia oraz kanału do komunikacji i modyfikacji procesu leczenia.
* Informacje pochodzą z badań jakościowych przeprowadzonych przez Doctor.One
Koordynacja opieki w aplikacji Doctor.One
W odpowiedzi na te wyzwania stworzyliśmy projekt pilotażowy obejmujący 10 lekarzy neurologów i ich pacjentów z SM, którego głównym celem było stałe wsparcie i edukacja w chorobie i leczeniu poprzez aplikację Doctor.One. Dzięki aplikacji pacjenci mogą zwracać się do lekarza z niepokojącymi objawami lub pytaniami dotyczącymi choroby i terapii. Lekarze natomiast zyskali miejsce do zdalnego monitorowania procesu leczenia, jako uzupełnienie wizyt stacjonarnych. Nowy proces koordynowania opieki z włączeniem aplikacji Doctor.One składał się z 3 elementów:
Zaproszenie pacjentów
W pierwszej fazie projektu lekarz zaprosił 20 swoich pacjentów z SM do dołączenia do platformy, co pozwoliło na bieżące monitorowanie przebiegu leczenia i zapewnienie stałej edukacji.
Wirtualny obchód
Lekarz zarezerwował w swoim kalendarzu dwa okienka tygodniowo (około 30 min) dedykowane na tzw. wirtualne obchody. Podczas tych sesji odpowiadał na bieżące pytania i potrzeby pacjentów oraz proaktywnie monitorował efekty terapii. Dzięki informacjom zwrotnym lekarz mógł też modyfikować leczenie oraz w razie potrzeby decydować o dodatkowych konsultacjach (np. z fizjoterapeutą lub psychologiem).
Wizyta kontrolna
Regularne, kwartalne wizyty stacjonarne służyły do czynności diagnostycznych, np. weryfikowania sprawności fizycznej pacjenta. Dalsza edukacja oraz bieżący monitoring odbywał się przez aplikację na obchodach.
Wyniki programu pilotażowego
Pilotaż aplikacji Doctor.One przyniósł znaczące korzyści zarówno dla pacjentów, jak i lekarzy prowadzących. Pacjenci zgłaszali wyższą satysfakcję z opieki oraz lepsze zrozumienie swojej terapii i choroby dzięki częstszym mikro interakcjom z lekarzem. Lekarze z kolei zauważyli poprawę w skuteczności zarządzania terapią oraz jakości opieki, dzięki regularnemu kontaktowi i możliwości szybkiego reagowania na potrzeby pacjentów.
Integracja nowoczesnych technologii komunikacyjnych w procesie leczenia przewlekłych chorób, jak stwardnienie rozsiane, może znacząco wpłynąć na poprawę przestrzegania zaleceń medycznych przez pacjentów. Stawiając na rozwój takich rozwiązań, możemy podnieść standardy opieki medycznej oraz jej efektywność w zarządzaniu przewlekłymi chorobami.
- Rodis JL, Sevin A, Awad MH, et al. Improving Chronic Disease Outcomes Through Medication Therapy Management in Federally Qualified Health Centers. Journal of Primary Care & Community Health. 2017;8(4):324-331.
- Brown MT, Bussell JK. Medication adherence: WHO cares? Mayo Clin Proc. 2011 Apr;86(4):304-14.
- Yao, S., Lix, L., Teare, G., Evans, C., & Blackburn, D. (2022). An integrated continuity of care measure improves performance in models predicting medication adherence using population-based administrative data. PloS one, 17(3), e0264170.
- Kołtuniuk A, Chojdak-Łukasiewicz J. Adherence to Therapy in Patients with Multiple Sclerosis—Review. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2022; 19(4):2203.
- Erbay Ö, Usta Yeşilbalkan Ö, Yüceyar N. Factors Affecting the Adherence to Disease-Modifying Therapy in Patients With Multiple Sclerosis. J Neurosci Nurs. 2018 Oct;50(5):291-297.
- Washington F, Langdon D. Factors affecting adherence to disease-modifying therapies in multiple sclerosis: systematic review. J Neurol. 2022 Apr;269(4):1861-1872.
- Lenz F, Harms L. The Impact of Patient Support Programs on Adherence to Disease-Modifying Therapies of Patients with Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis in Germany: A Non-Interventional, Prospective Study. Adv Ther. 2020 Jun;37(6):2999-3009.
